Nasze gry i ćwiczenia

Harcerstwo polskie wnosi w życie młodych pierwiastki tężyzny, radości i szlachetnej zabawy. Te elementy są w wychowaniu równie ważne w Polsce, jak i po za jej granicami.

Dzieci, które nie lubią naogół mozolnego zdobywania wiedzy, muszą, mieszkając zagranicą uczęszczać do szkół miejscowych i wkładać wiele czasu w pamięciowe opanowanie materiału naukowego o kraju, dziejach i kulturze ojczystej oraz języku i literaturze polskiej w specjalny sposób.
Zwalczanie przeszkód i przezwyciężanie trudności sprawia dzieciom i młodzieży przyjemność, czego dowodem są zdawane w harcerstwie stopnie, gwiazdki zuchowe i sprawności, wytyczające pewien wszechstronny program. Otrzymanie ich jest sprawdzianem nabytej wiedzy, zdobytych umiejętności i usprawnienia i w pewnej mierze nawet postępu w pracy nad charakterem.

Podobnie też wiadomości o Polsce można dać naszej dziatwie i młodzieży zagranicą swoistą metodą:

a)   wplatając je jako tak zwane punkty polonistyczne w program stopni harcerskich.
b)   tworząc specjalne sprawności: dobrego czytania, miłośniczki książki, recytatorki i dobrego pisania oraz orlęcia (historia i kultura rodzima) i ludoznawczyni dla młodszych, a miłośniczki poezji lub prozy polskiej, reżyserki, znawczyni krain Polski i miłośniczki dziejów ojczystych i ziem, dla starszej młodzieży oraz
c)   dając cały szereg różnego typu zabaw, gier i ćwiczeń z tego zakresu.

Te właśnie rozmaite zabawy towarzyskie ruchowe i siedzące, jedne nadające się do stosowania w ciasnej izbie, inne w większej sali albo na boisku, są wszystkie środkiem do opanowania wiedzy o Polsce dawnej i współczesnej w sposób, który dzieciom i młodzieży nie ciąży, który nie nużąc rozwija ich inteligencję i zdolności myślenia. Można je stosować w małej grupie i w większym zespole dzieci, młodzieży lub dorosłych, dobierać gry łatwiejsze albo trudniejsze, przerabiając określony w danym czasie zakres wiadomości z różnych dziedzin z elementem mniej lub więcej wyszkolonym uprzednio. Niektóre gry nadają się także jako ćwiczenia sprawdzające nabyty już poziom umiejętności i osiągnięto usprawnienie, np: w poprawnym pisaniu.

Przy opracowywaniu zbiorowo lub indywidualnie różnego typu sprawności polonistycznych niniejszy podręcznik gier i ćwiczeń podaje materiał zgrupowany w trzech działach, t. j. język polski z literaturą, dzieje i geografia kraju tak, że nie trudno czerpać stąd pomysły na zbiórki harcerskie, posiedzenia samokształceniowe i zebrania towarzyskie.

Przy szkoleniu w zakresie stopni harcerskich (punkty polonistyczne) można także dobierać stosownie do potrzeby gry, zabawy, ćwiczenia, wywiady i t. zw. biegi harcerskie. Na przykład przy przygotowaniu się do stopnia ochotniczki (młodzika) zastosujemy następujące gry i zabawy: „Szept pieśni“, „Szukaj portretu“, „Łańcuch dziejów Polski“, „Dopływy“, „Literka i opowiadanie“ i t. p.; w związku ze stopniem pionierki (wywiadowcy) inne, jak: „Wieki mówią“, „Bogactwa Polski“, „Lud polski pracuje“, „Pomy­lone przysłowia“ i t. d.; przy przeprowadzaniu pracy na poziomie stopnia samarytanki (ćwika) „Frontem do Polaków Zagranicą“, „Bibliografia pism“, „Zbiórka sławnych“, „Zebranie Akademii Literatury“ i inne.

Gry te dadzą się zastosować do różnych okoliczności, to też stosunek każdego do zbiorku gier winien być zawsze twórczy: drużynowa czy zastępowa, kierowniczka świetlicy, czy innej placówki kulturalno-oświatowej może je przekształcać, zmieniać częściowo materiał i, ułatwiając lub utrudniając przepisy gry, może tworzyć nowe odmiany, dostosowane do warunków miejscowych i potrzeb chwili, jak: wiek, wyrobienie grających, lokal, pora roku i t. p.

Setka podanych tu gier nie wyczerpuje wszelkich możliwości w tej dziedzinie, a praktyka w drużynach i świetlicach może wykazać nawet pewne błędy, nieścisłości i przeoczenia, których nie udało się uniknąć przy pierwszym wydawnictwie tego rodzaju. To też autorki zwracają się z prośbą do wszystkich, którzy będą korzystali z książki, o nadsyłanie nowych pomysłów, ewentualnie opracowanych już projektów ćwiczeń i z prawdziwą wdzięcznością przyjmą krytyczne uwagi odnośnie koniecznych do przeprowadzenia zmian w przepisach gier, które zapewne wypadnie poczynić w następnym wydaniu podręcznika.